فاطمه رحیماویان- در چند سال گذشته، گاه پیش آمده است که هیاهویی هم برای انتخابات شورایاری ها در شهرهای مختلف کشور در گرفته است؛ آن هم در حالی که خود نهاد شوراها در ایران با نوعی بحران روبروست. وضعیت را که تحلیل کنیم آن وقت ممکن است این سوال پیش بیاید که دلیل اصرار بر برگزاری این همه انتخابات چیست، آن هم در شرایطی که نیک می دانیم که انتخاب ها از وضعیت مطلوب فاصله دارند. در واقع یک پرسش خیلی مهم در این سال ها همواره این بوده است که نهاد شوراها چه باری از روی دوش بوروکراسی دولتی در ایران برداشته است، تا چه حد در راستای خیر عمومی و ً منافع شهروندان عمل کرده و اساسا آیا توانسته است به تکثر قدرت بینجامد؟ حتی از سال های پیش از انقالب همیشه این انتقاد وارد بود که ساختار تصمیم گیری ها در کشور بسیار متمرکز است، که تصمیمات و ً از مراکز و به ویژه سیاست ها عموما تهران گرفته می شوند و به سایر نقاط کشور دیکته می شوند. همواره هم نقد وارد می شد به اینکه بوروکراسی کشور گسترده و پرشاخ و برگ شده و همین باعث اتالف منابع و تصمیماتی شده که نسبتی با نیازهای واقعی مناطق مختلف کشور ندارد. پس باید کاری کرد تا ساختار تصمیم گیری از این حالت مرکز محور و گاه انحصاری خارج شود. ایده شوراها تالشی بود برای تحقق این هدف و کاستن از آسیب های مرکزمحوری. مگر نه اینکه فلسفه وجودی این شوراها، ِ تمرکززدایی از قدرت و مشارکت بیشتر شهروندان است؟ اما آیا این هدف محقق شده است؟ با نگاهی به همه این سال ها در می یابیم که شوراها، البته با استثنائاتی، خود به باری بر روی دستگاه بوروکراسی بدل شده اند. بخصوص در زمینه سیاست های شهری، قیمت خانه و زمین و مسئله معماری شهری عملکرد این شوراها را در مجموع نمی توان مثبت ارزیابی کرد. می دانیم که در حداقل چند سال گذشته، شوراهای ً منحل شهر در برخی شهرها رسما شده اند، آن هم به خاطر سواستفاده های مالی و کژکارکردهایی که داشته اند. گاه شاهد مواردی بوده ایم که نهادهای قانونی کل شورای یک شهر را منحل کرده اند و همه اعضای آن شوراها پرونده هایی در زمینه تخلف مالی داشته اند. در واقع شوراها نه تنها نتوانستند بر عملکرد قدرت نظارت کنند و سیاست ها را در مسیر درست هدایت کنند که خود باری افزودند بر روند نامناسب پیشین. حاال این وسط معلوم نیست چه بر سر شورایاری ها می آید. اطالعات ما فعال اندک است، نمی دانیم چه فرمی خواهد یافت. اما مشاهدات میدانی برخی خبرنگاران گواه این است که این انتخابات، که البته هنوز رونقی ندارد، عرصه ای شده است برای خاص گرایی و فامیل بازی. طبیعتا هیچ اثری از احزاب و انجمن ها نیست. بلکه هرکس، بسته به توان مالی اش و به شیوه های ِ عجیب در حال جمع آوری آراست؛ چیزی که در اصطالح عامیانه همان خرید رای خوانده می شود. در واقع به نظر می رسد در شرایط فعلی این شورایاری ها به تعدد مراکز تصمیم گیر، و اتالف بیشتر وقت و انرژی می انجامند. باید دید فرجام این نهاد چه می شود. اما نگرانی کسانی که از همین حاال نگرانند که شورایاری ها هم محفل جدیدی برای فساد بدل شوند چندان بیراه نیست.